Wetenschappers hebben een belangrijke stap gezet richting het begrijpen van waarom vrouwtjesexemplaren van verschillende dieren langer leven dan mannen. Twee dezelfde geslachtschromosomen hebben, zou een aanzienlijke rol kunnen spelen.
Dat vrouwen overal ter wereld gemiddeld iets langer leven dan mannen, heeft te maken met zowel biologische, als omgevings- en gedragsfactoren. Ook andere zoogdieren, zoals de zwartstaartprairiehond (een knaagdier), leven de vrouwtjes vaak langer dan de mannetjes. Voor vogels is dan weer het omgekeerde waar. Wetenschappers beweren nu dat ze het biologische mechanisme achter dat mysterie hebben ontrafeld. Dat begrip van die onderliggende mechanismen zouden bovendien kunnen helpen bij de zoektocht naar manieren om het leven te verlengen.
Twee dezelfde geslachtschromosomen
De sleutel is dat wie beschikt over twee kopieën van hetzelfde geslachtschromosoom (‘X’ bij vrouwtjes), langer leeft omdat de ene kopie een beschermd effect voor de andere. Het idee van die beschermende functie leeft al langer onder wetenschappers. Bij zoogdieren, waar vrouwtjes twee van dezelfde geslachtschromosomen hebben, leven de vrouwtjes immers vaker langer. Bij vogels daarentegen, waar mannetjes twee ‘Z’-chromosomen hebben en vrouwen één ‘W’- en één ‘Z’-chromosoom, doen mannetjes het beter. De onderzoekers van de nieuwe studie, gepubliceerd in het tijdschrift ‘Biology Letters’, verzamelden data van 229 verschillende diersoorten – van insecten tot vissen en zoogdieren. De resultaten bevestigden wat gedacht werd: de dieren met twee dezelfde geslachtschromosomen (zowel vrouwen als mannen, afhankelijk van de diersoort) leefden gemiddeld tot 17,6% langer dan die met twee verschillende of slechts één geslachtschromosoom.
Onbewaakte X-chromosoom
De theorie van de beschermende functie wordt “de onbewaakte X-hypothese” genoemd. We leggen het uit voor mensen. Bij vrouwen, die dus twee X-chromosomen hebben, wordt slechts een van die twee chromosomen op willekeurige wijze in elke cel van het menselijk lichaam geactiveerd. Bij mannen, die een X- en een Y-chromosoom hebben, kan dat logischerwijze niet en wordt dezelfde X-chromosoom in elke cel geactiveerd. Als er zich dan een mutatie voordoet in dat ene X-chromosoom, is ook elke cel daarmee geactiveerd. Bij vrouwen is de door mutatie aangetaste chromosoom door de willekeurige verdeling niet in alle lichaamscellen terug te vinden, waardoor de gevolgen van de mutatie misschien onderdrukt blijven.
