Didier Dillen is historicus en journalist en is in het bijzonder geïnteresseerd in de seksualiteit van de Belgen door de eeuwen heen. Versieren, trouwen, vrijen… hebben we eigenlijk nog iets gemeen met onze voorouders de Galliërs of met boeren uit de middeleeuwen?
Tekst Lucie Hage
De Galliërs deelden blijkbaar graag!
“Ja, tijdens de bruiloft mochten alle mannen met de toekomstige echtgenote slapen. Haar echtgenoot als laatste. Maar in tegenstelling tot wat je misschien denkt, ging het er vrij geraffineerd aan toe. Vrouwen hadden inspraak, in tegenstelling tot het erg patriarchale Romeinse rijk. Homoseksualiteit schokte ook niemand bij de Galliërs. Het was bijvoorbeeld normaal dat twee krijgers het er samen van namen.”
En dan doet het katholieke dogma zijn intrede… schijnbaar, althans.
“In de katholieke religie was onthouding essentieel. Niets mocht gericht zijn op plezier. Voortplanting voerde de boventoon. Er waren heel veel dagen van onthouding, tot 275 per jaar! Zondag, de dag van Christus, vrijdag, de geboorte van Christus, de vastentijd, de advent, de liturgische feesten…”
En de mensen hielden zich daaraan?
“Dankzij transcripties weten we dat één op de drie biechten over seks ging. Mensen volgden de regels dus niet, maar gingen biechten. De priester legde dan een boetedoening op. Hij vroeg hen bijvoorbeeld om alleen droog brood en water te eten en te drinken, of om te bidden. Die boetedoeningen konden soms drie tot vier jaar duren. In de geboorteregisters zien we ook dat één op twee baby’s vier of vijf maanden na het huwelijk geboren werd. De voorschriften van de Kerk werden dus zeker niet altijd gerespecteerd!”
De seksuele gewoonten waren behoorlijk gevarieerd, niet?
“Ja. We weten daar veel over omdat mensen soms tot in de kleinste details biechtten. Het ging over orale seks, anilingus en verrassend genoeg zelfs strap-ons. Al in de 11de eeuw! En wat grappig is, is dat als de priester bijvoorbeeld vroeg: ‘Ben je zeker dat je dit of dat niet gedaan hebt?’ het verwachte effect uitbleef. Integendeel, het bracht mensen vaak op ideeën. ‘Hmmm, dat heb ik nog niet geprobeerd, maar waarom niet…’”
In je boek leg je de fameuze ‘bruiloft binnen het jaar’ uit, wanneer je een fles leeggiet…
“In boerenfamilies kwamen de buren tijdens lange winteravonden samen om te praten en iets te drinken. En natuurlijk stelden ze ongehuwde meisjes voor aan jongens van het dorp. De huizen waar meerdere huwbare meisjes waren, werden natuurlijk het meest bezocht. Wanneer ze een vrijer geschikt vonden, konden ze dat tonen door het laatste restje van de fles in zijn glas te gieten. Het signaal dat er binnen de twaalf maanden een huwelijk kon plaatsvinden.”
Het meisje koos dus haar man?
“Ze had wat speelruimte om te kiezen, maar uiteindelijk waren het de ouders die beslisten. Dat gezegd zijnde, in kleine dorpen was het soms moeilijk om je gading te vinden en dan kwam de eerste de beste in aanmerking. Behalve in de adel natuurlijk. Maar in de dorpen werd erop los geflirt. Jongemannen smeerden zich zelfs in met paardenmest als ze op de versiertoer gingen, want als je een paard had, was dat een teken van rijkdom.”
Was er veel verschil tussen Vlamingen en Walen?
“Helemaal niet, België is een recent concept. Er waren wel verschillen tussen de adel en boeren. En zelfs in de begindagen van België zoals we het vandaag kennen, waren de macht van de Kerk en de seksuele praktijken dezelfde in beide landsdelen. Er was bijvoorbeeld de gewoonte van de ‘kiltgang’ waarbij meisjes een jongeman gedurende één nacht uitnodigden op hun bed. Maar hij moest boven de dekens blijven en voor het ochtendgloren weer vertrekken. Dat bestond in Zwitserland, Vlaanderen, Nederland, Noord-Frankrijk…
Er bestaan geschriften van verontwaardigde priesters die ouders waarschuwen dat deze praktijk tot verdoemde zielen leiden. Maar de ouders bleven het accepteren omdat het zware tijden waren. Je moest met twee zijn om de mokerslagen van het leven het hoofd te bieden en het was niet makkelijk om een partner te vinden. Een boerenspreuk zegt dat een boerderij zonder boerin als een boot zonder roer is.”
We trouwden ook vrij laat?
“Vanaf het einde van de middeleeuwen tot de 19de eeuw trouwden mensen gemiddeld op 25 jaar. In sommige regio’s was de gemiddelde leeftijd zelfs dertig voor jongens. Bij de adel was het iets vroeger. In 1807 was de leeftijd van het eerste huwelijk in Eeklo zelfs 28 voor meisjes en 32 voor jongens. En we bleven niet lang getrouwd, want de levensverwachting was kort en veel vrouwen stierven tijdens de bevalling.”
En we trouwden zelfs ‘om te lachen’…
“Dat was in die tijd een heel populaire folklore. In Vresse-sur-Semois was er bijvoorbeeld de ‘kapitein van de jeugd’, een min of meer officiële leider die het recht had om schijnhuwelijken af te sluiten, met een ceremonie voor de Huwelijkssteen. Die steen bestaat nog altijd. Daarna moest het pasgetrouwde stel terugkeren naar het dorp, met een touw rond waarmee ze een boomstronk of een zware steen voortsleepten. Die stond symbool voor het gewicht van het huwelijk. Op sommige plaatsen voltrokken ze ook grappige huwelijken, zoals de jongsten met de oudsten…”
In de 20ste eeuw begon Sluis een zekere reputatie te krijgen, waarom?
“De Belgen gingen hun bankcoupons in het Nederlandse Sluis halen, omdat de stad toen zowat het Luxemburg van die tijd was. De Belgen kochten er ook kilo’s boter omdat die minder belast werd dan in België. Later doken in Nederland, waar de wetgeving wat losser was, de eerste seksshops op. Met massatoerisme tot gevolg.”
Het bericht Seks door de liefde heen: “Zelfs in de middeleeuwen bestonden er al voorbinddildo’s!” verscheen eerst op Metro.
