Millennials zijn de meest ontgoochelde generatie ooit

Millennials zijn meer ontgoocheld in de democratische samenleving dan eender welke generatie sinds mensenheugenis. Dat heeft een onderzoek van de Universiteit van Cambridge uitgewezen. Polarisatie en populisme liggen zo op de loer.

Het onderzoek van het Centrum van de Toekomst van de Democratie is gebaseerd op de grootste wereldwijde dataset over het democratisch draagvlak en bundelt de houdingen van 4.8 miljoen respondenten uit 160 landen. Daaruit blijkt dat millennials, grofweg de generatie geboren tussen begin jaren 80 en midden jaren 90, het vertrouwen in de democratie kwijt zijn.

“Halverwege de dertig zegt 55 procent van de millennials wereldwijd dat ze ontevreden zijn over de democratie, terwijl minder dan de helft van Generatie X zich op die leeftijd ook zo voelde”, zegt dr. Roberto Foa, hoofdauteur van het onderzoeksrapport. “De meerderheid van de babyboomers – nu in de zestig en zeventig – blijft tevreden over de democratie, net als de generatie van het interbellum.”

Economisch uitgesloten

Millennials zijn daarmee de eerste generatie in de geschiedenis waarvan een wereldwijde meerderheid op hun 20 en 30ste ontevreden is over de manier waarop de democratie werkt. Maar hoe komt dat?

Volgens het onderzoek is economische uitsluiting, wat zich uit in hoge jongerenwerkloosheid en inkomensongelijkheid, de voornaamste oorzaak van de hoge ontevredenheid in ontwikkelde democratieën. De economische crisis van 2008 zorgde zo ook voor een kentering in het democratisch geloof van de millennials: voordien waren ze nog tevredener dan hun ouders, nadien verloren ze sneller en meer vertrouwen dan de oudere generaties.

“Hogere schuldenlasten, lagere kansen op het bezitten van een huis, grotere uitdagingen bij het stichten van een gezin en vertrouwen op geërfde rijkdom in plaats van hard werken en talent om te slagen: het zijn allemaal factoren die bij dragen allemaal aan de ontevredenheid van de jeugd”, aldus dr. Foa.

Polarisatie

Jongeren in Westerse democratieën nemen ook vaak meer extreme standpunten in dan oudere generaties. Die gepolariseerde houding zorgt ervoor dat ze mensen met een andere politieke mening sneller beoordelen als immoreel of slecht geïnformeerd. Zo’n 41 procent van de millennials in dergelijke landen is het erover eens dat je “kunt zien of iemand goed of slecht is als je zijn politieke mening kent”, vergeleken met 30 procent van de kiezers ouder dan 35, volgens het onderzoek.

Populisme

De onderzoekers menen dat op die manier populisme meer voet aan grond krijgt bij de millennials. Het vertrouwen van jongeren in de democratie steeg met gemiddeld 16 procentpunten tijdens de eerste ambtsperiode van zowel rechts- als linkse populisten, zo blijkt. De meest noemenswaardige boost van positieve houdingen tegenover democratie kwam voort uit de ‘populistische golf’ van de laatste vijf jaar.

Populistische bewegingen zouden, in plaats van democratische ontbinding aan te moedigen, dus ook kunnen zorgen voor een ‘democratische ontwaking’ – een idee van socioloog Colin Crouch. Maar als populisme werkelijk een remedie is voor een falende democratie, dan moet het wel in een kleine dosis worden ingenomen, stellen de auteurs.

Wanneer populistische beleidsoplossingen onhaalbaar blijken, kan het herwonnen vertrouwen in de democratie immers alsnog weer dramatisch zakken. Het gevaar ligt dan op de loer dat populisten de macht op ondemocratische wijze proberen te behouden.

Falend beleid

Dat de voedingsbodem voor populisme zo rijk is, moet de traditionele partijen echter wakkerschudden, stelt het rapport. Ze moeten daarvoor verder gaan dan wat cosmetische ingrepen, maar iets doen aan hun falende beleid.