Toch nog een lichtpuntje in deze zware tijden: doordat steeds meer steden over de hele wereld op slot gaan in een poging het coronavirus in te dammen, is ook de broeikasgasuitstoot gedaald.
Door de coronacrisis zitten veel steden en landen op slot. Italië, Spanje en verschillende andere landen hebben het voorbeeld van de Chinese stad Wuhan gevolgd. Ze hebben lessen op scholen geannuleerd, reisverboden ingevoerd en andere maatregelen getroffen. En dat heeft positieve gevolgen voor het milieu. Op social media verschenen de afgelopen weken veel foto’s van de impact van de crisis op het milieu. Zo is smog in China drastisch afgenomen en zijn er in de kanalen van Venetië weer vissen te zien doordat er geen gondola’s varen.
“De politieke reactie op COVID-19 heeft een onmiddellijke impact op de klimaatverandering. Dit zorgt er bijvoorbeeld voor dat we een drastische vermindering zien in de uitstoot van stikstof in veel landen”, zegt hoogleraar bedrijfskunde en economische geografie John Bryson. “Op de lange termijn zullen mensen en bedrijven aanpassingen doen, die hun ecologische voetafdruk doen verminderen. Denk bijvoorbeeld aan minder reizen.”
“Unieke situatie”
Er is volgens de hoogleraar ook een duidelijke vermindering te zien in de uitstoot van schadelijke stoffen. Dan gaat het om stoffen die normaal door verbranding van fossiele brandstoffen, zoals aardolie en steenkool, zouden vrijkomen. Bryson geeft aan hoe uniek deze situatie is. “De vermindering wordt nauwlettend in de gaten gehouden door satellieten. En daardoor zien we dat de afnames echt groot zijn in veel landen. Dit is de eerste keer dat zich een gebeurtenis van deze omvang voordoet.”
Economische tsunami
Volgens Helen Mountford, vicepresident van het wereldwijde onderzoeksinstituut WRI, zijn de gevolgen van de pandemie te zien als een wereldwijde tsunami. “In de eerste plaats is de COVID-19-pandemie een menselijke tragedie. Het verlies van mensenlevens is hartverscheurend. De acties die worden ondernomen om het virus in bedwang te houden, beginnen ook economieën te raken. Het is een soort wereldwijde tsunami waardoor het reizen wordt verstoord, gemeenschappen worden afgesloten, fabrieken worden gesloten en economische markten worden opgeschud.”
De klimaatdeskundige is bang voor het moment als de pandemie straks voorbij is. “Wat regeringen moeten vermijden is proberen hun economie een boost te geven, na een crisis als deze, door een andere crisis te verergeren.” Daarmee doelt ze op luchtvervuiling en klimaatverandering. “Een stimuleringspakket dat bestaat uit het opvoeren van de productie van fossiele brandstoffen moeten we zien te vermijden.”
“Veranderingen nu zijn slechts tijdelijk”
Mountford zegt dat door de productievermindering van China er een duidelijke daling te zien is in de uitstoot van het land. “Maar deze verlagingen zijn waarschijnlijk slechts tijdelijk, tenzij we dit moment gebruiken als een kans om de overgang naar een klimaatvriendelijkere economie te versnellen.”
Toch zal er weinig écht veranderen als de coronapandemie straks weer voorbij is. “Ik zie niet veel positieve aspecten”, zegt Michael Livermore, hoogleraar milieurecht aan de Universiteit van Virginia in de Verenigde Staten. “Misschien zullen sommige bedrijven meer vertrouwd raken met thuiswerken, wat kan zorgen dat de uitstoot van reizigers wordt verminderd. En het kan ook zijn dat er nog een langere periode minder conferenties en vliegreizen zullen zijn. Maar ik weet niet of er uiteindelijk op lange termijn een duidelijk zichtbaar effect zal zijn.”
Het bericht Helpt de coronacrisis de klimaatcrisis? verscheen eerst op Metro.
