Het komt je vast bekend voor: dat ene, bekende liedje komt op de radio in de auto, en voor je het weet ben je aan het meezingen. Dertig minuten later zit de melodie nog steeds in je hoofd, en je krijgt hem er de rest van de dag ook niet meer uit. Irritant! Maar waar komt dit dan vandaan? Waarom blijft dat aanstekelijke liedje, ook wel oorwurm genoemd, zo lang in je hoofd zitten? Wat maakt een liedje nou tot zo’n oorwurm?
Dat is simpeler dan je misschien denkt. Volgens muziekwetenschapper Henkjan Honing van de Universiteit van Nederland zijn er drie ingrediënten die een song een hit maken.
1. Herkenbaarheid
Binnen een tiende van een seconde kun je herkennen naar welk muziekgenre je luistert. Dat komt door de klankkleur die je hoort, de karakteristieke eigenschap van een geluid waarmee het zich onderscheidt van andere geluiden. Deze herkenning vindt ook plaats als je het liedje nog nooit gehoord hebt.
2. Herhaling
Een liedje met herhaling doet het goed. Mensen vinden het mooier om een liedje met veel herhaling te horen dan een nummer met losse noten. De herhaling draagt bij aan de herkenbaarheid.
3. Haakje in de muziek
Als je spontaan een stukje uit een liedje begint te zingen, dan is dat vaak hetzelfde stukje: het refrein. Het refrein is vaak het stukje uit een nummer wat eruit springt, in vergelijking met de rest van het nummer. Daarom blijft het refrein ook het meest in je hoofd hangen.
Popmuziek
Oorwurmen onderscheiden zich ook door een over het algemeen sneller tempo en een makkelijk te herinneren melodie. «Bij herkenbare melodieën moet je denken aan een gemiddeld nummer uit de Top 40. Popmuziek dus,» zegt muziekwetenschapper Ashley Burgoyne van de Universiteit van Amsterdam tegen Quest. Popmuziek heet popmuziek omdat het populaire muziek is; de muziek waar de meeste mensen naar luisteren.
Vrolijke of trieste liedjes?
In principe is er wat oorwurmen betreft geen verschil tussen vrolijke of trieste liedjes. Beiden kunnen makkelijk in je hoofd blijven zitten. Wel hebben vrolijke liedjes over het algemeen een sneller tempo, wat ook een kenmerk is van een oorwurm. Je zou op basis daarvan kunnen zeggen dat vrolijke nummers iets makkelijker blijven hangen.
Aangezien muziek met een positieve lading je vrolijker maakt, zou je ook kunnen zeggen dat je vaker een liedje in je hoofd hebt als je vrolijk bent. Dit is echter niet wetenschappelijk bewezen.
Wat gebeurt er in de hersenen?
Nicolas Farrugia van Goldsmiths University deed onderzoek naar oorwurmen. Hij vroeg 24 mensen hoe vaak ze er last van hadden, en bracht vervolgens hun hersenactiviteit in beeld met MRI-scans terwijl ze een liedje in hun hoofd hadden. Daarbij werd de dikte van hun hersenschors gemeten, waar het grootste deel van de hersenen zit.
Mensen met een dunnere hersenschors hadden vaker last van een nummer in hun hoofd dan mensen met een dikkere hersenschors. Dit hersengebied is betrokken bij het waarnemen en begrijpen van geluiden.
Ook werd er naar de cortex gekeken, het hersengebied dat onder andere betrokken is bij het onthouden van toonhoogtes. Mensen met een dikkere cortex hadden minder vaak last van oorwurmen. Onderzoekers schreven dat zij melodieën in hun hoofd beter kunnen onderdrukken, waardoor ze denken dat ze het minder vaak hebben.
Hoe krijg je hem weer uit je hoofd?
Natuurlijk wil je weten hoe je zo’n oorwurm dan weer uit je hoofd krijgt. Dit is vrij simpel. Volgens onderzoek van de Quarterly Journal of Experimental Psychology helpt het simpelweg al om kauwgom te kauwen. Hierdoor zing je minder snel mee.
Wat ook helpt, vreemd genoeg, is om het nummer wat je in je hoofd hebt helemaal af te luisteren.
Dit artikel verscheen eerst op Metro: https://nl.metrotime.be/nieuws/daarom-krijg-je-sommige-liedjes-niet-uit-je-hoofd
