‘Peaky Blinders’ is losjes gebaseerd op een bende uit de vroege 20ste eeuw die scheermesjes in hun petten naaide en het Engelse Birmingham onveilig maakte. Sinds de bejubelde Britse misdaadserie in 2013 van start ging, heeft ze een hele hoop fans verzameld. Sommige kijkers genieten van het brutale geweld, andere van de intense verhalen. Maar iedereen is in de ban van bendeleider Tommy Shelby, gespeeld door Cillian Murphy (43).
Tekst Molly Given (MWN)
Metro ging aan tafel zitten met de Ierse acteur om te praten over het vijfde seizoen van ‘Peaky Blinders’. We hadden het onder meer over de melancholische ziel van Tommy Shelby, een trekje dat meer dan ooit naar voren komt. “Het is duidelijk dat Tommy’s oorlogstrauma’s weer opborrelen”, zegt Cillian Murphy. “Die ervaringen hebben een blijvende indruk op hem gemaakt. Ik heb altijd gezegd dat je een strakke scheidingslijn kan trekken in Tommy’s leven, en dat is de Eerste Wereldoorlog. Je hebt de Tommy van voor de oorlog en de Tommy van daarna. De enige die we in de serie ontmoeten, is de soldaat die teruggekeerd is uit WOI.”
Je zou denken dat de zwaarste effecten van de oorlog intussen vervaagd zouden zijn voor Tommy Shelby en de andere leden van de Peaky Blinders. Het cynisme dat ze in de loopgraven ontwikkeld hebben, zou dan voornamelijk dienen als motivatie en brandstof voor hun misdadige en explosieve neigingen. Volgens Murphy bekleedt de oorlog echter wel degelijk nog steeds een belangrijke plaats in Tommy’s hoofd.
“Toen hij terugkeerde, was hij een volledig ander persoon”, stelt de acteur. “Er waren twee dingen gebeurd. Ten eerste had hij totaal geen angst meer voor de dood, wat betekende dat hij een ontzagwekkende vijand was voor iedereen die tegen zijn kar reed. En daarnaast was hij goddeloos en ongelovig geworden. Hij stopte al zijn energie in zijn ambitie. Ik kan me de gruwel die hij gezien heeft niet voorstellen. Voor Tommy was het gewone leven grijs en saai. Hij is een buitengewoon personage, iemand die lijdt aan een chronische PTSS die nooit vastgesteld of behandeld is. Hij is bovendien extreem intelligent. Wanneer we Tommy aan het begin van seizoen vijf terugzien, loopt hij dus al een jaar of tien met dat trauma rond, zonder dat hij zijn pijn ooit onder ogen heeft gezien. Nu barst die etterbuil helemaal open. Hij heeft bovendien de middelbare leeftijd bereikt. Op materieel vlak heeft hij alles wat hij zich kan wensen en hij bezit al de macht waarop hij zijn zinnen had gezet. En toch voelt hij zich onvoldaan.”
Onstilbare machtshonger
De machtswellust van de familie Shelby liep tot nu toe als een rode draad doorheen de serie. Het was de reden waarom de Italiaanse maffia in het vorige seizoen wraak wou nemen, of waarom een groep Russen in seizoen drie het vuur aan de lont stak. Ook in het vijfde seizoen blijft die onstilbare machtshonger knagen. De inzet is deze keer echter bijzonder hoog. Nu gedraagt ook de overheid zich als een criminele bende en wakkert de politiek de chaos nog aan. Voeg daar de wereldwijd verwoestende beurscrash van 1929 aan toe, en je hebt het recept voor zwaar onheil.
“Je mag zonder overdrijven stellen dat er nooit zoveel op het spel heeft gestaan voor de Peaky Blinders”, zegt Murphy. “De beurscrash heeft het fortuin weggespoeld dat zij en veel andere mensen de voorbije tien jaar verzameld hadden. Dus zijn de Peaky Blinders verplicht om terug te grijpen naar hun meer traditionele manieren om geld te verdienen — methodes die het daglicht schuwen en minder conventioneel zijn. Daarnaast krijgt Tommy veel tegenwind van de jongere generatie in zijn familie, verpersoonlijkt door Michael (rol van Finn Cole, n.v.d.r.). Die dringt aan op verandering en heeft allerlei ideeën om de activiteiten van de familie en de bende uit te breiden. Daar is Tommy het niet mee eens. En de belangrijkste hindernis is dat hij te maken krijgt met de fascistische ideologie via de persoon van Oswald Mosely (gespeeld door Sam Claflin, n.v.d.r.). Daar moet Tommy ook nog eens mee afrekenen.”
“Uitzonderlijk scenario”
Als acteur houdt Murphy ervan om de subtiele lagen van Tommy Shelby’s geest af te pellen en te doorgronden, vooral via zijn samenwerking met Steven Knight, de bedenker en schrijver van de serie. De meeste tv-reeksen over misdaadbendes hebben wel kleurrijke personages maar missen soms de ambities om nieuwe ideeën te verkennen. ‘Peaky Blinders’ maakt er een punt van om bij elk seizoen de horizon te verleggen. Je weet nooit wat elke nieuwe episode in haar mars zal hebben. Daarom zijn de verwachtingen voor seizoen vijf ook zo hooggespannen.
“Ik heb al vaker gezegd dat ik ‘Peaky Blinders’ zie als een kruising tussen een psychologische en een politieke thriller”, aldus Murphy. “Er zitten elementen van beide genres in. Ik heb zelden scripts gezien die zo sterk zijn als wat Steve voor elkaar krijgt. Hij investeert er onwaarschijnlijk veel werk in, zeker als je weet dat hij de touwtjes zelf in handen heeft en dat de serie nu al vijf seizoenen loopt. Je ziet niet vaak dat iemand alles zelf schrijft, en we mogen blij zijn dat we zo’n uitzonderlijke scenarist aan boord hebben.”
In seizoen vijf komt de familie Shelby terecht in een wervelwind van luide ruzies en acuut gevaar, en de Peaky Blinders zelf zijn meer dan ooit een spektakel op zich. De Grote Oorlog heeft een vitaal stuk van Tommy Shelby’s leven gestolen, maar volgens Murphy woedt het grootste gevecht nu in het hoofd van zijn personage.
“Deze serie is psychologisch sterk onderbouwd, en dat spreekt me aan”, verklaart de acteur. “In dit seizoen voert met name Tommy strijd met problemen die een stuk dieper snijden. Ze zijn minder conventioneel dan pakweg de Amerikaanse maffia, maar ze zijn veel gevaarlijker. Dit jaar neemt hij het op tegen zichzelf, tegen zijn eigen familie en tegen een ideologie. Dat gevecht kan je niet winnen met machinegeweren.”
Seizoen vijf van ‘Peaky Blinders’ is te zien op Netflix.
Het bericht Cillian Murphy over het vijfde seizoen van ‘Peaky Blinders’: “Er stond nog nooit zoveel op het spel” verscheen eerst op Metro.
