Van het moment dat we wakker worden tot wanneer we onze ogen weer sluiten om te gaan slapen: het nieuws holt ons de hele dag achterna. Sinds de verspreiding van het coronavirus breken televisiejournaals wereldwijd kijkcijferrecords. Maar wat doet dat met ons als kijker en lezer?
Al van voordat we in lockdown gingen, spendeerde de gemiddelde Amerikaan volgens een studie elf uren per dag aan een scherm gekluisterd. Velen onder ons nemen onze gsm’s, de boodschappers van ons nieuws, zelfs mee naar bed. Dat heeft verschillende effecten op zowel ons lichaam als onze geest.
Somber wereldbeeld
Een eerste manier waarop het nieuws ons beïnvloedt is door de zogenaamde ‘negativity bias’. Dit psychologisch fenomeen legt uit dat mensen meer aandacht besteden aan de negatieve gebeurtenissen. We zouden die neiging naar negativiteit evolutionair ontwikkeld hebben om onszelf te beschermen van gevaar.
Maar behalve bescherming, heeft het nieuws ook een minder positieve impact op ons. Makers van kranten en journaals houden namelijk rekening met dit principe in hun verslaggeving. Of dat rommelt met ons hoofd? Wetenschappers beweren dat het publiek neigt een nogal somber beeld te hebben over de economische situatie van hun eigen land. De realiteit is vaak echter niet zo treurig als we denken, maar ons collectieve pessimisme er wel voor zorgen dat het bergaf gaat. Dat heet een ‘self-fulfilling prophecy’: als we doemdenken, zijn we minder geneigd om te investeren, wat onze economie en toekomst serieuze schade kan aanrichten.
Dromen over virussen
Daarnaast kan nieuws kan zelfs onze dromen binnensluipen. Doorheen de globale lockdown meldden verschillende mensen dat ze heel bizar dromen. De oorzaak hiervan zou weleens kunnen liggen bij de manier waarop de pandemie in het nieuws komt. Eerder toonde onderzoek al aan dat de terroristische aanslagen op 11 september 2001 verontrustende dromen opwekte bij velen. Toen bleek er een sterke link te zijn tussen de dromen en de beelden die op televisie werden getoond. Over het nieuws horen op de radio of van vrienden en familie, bleek daarentegen niet hetzelfde effect te hebben.
Stress en hartproblemen
Tenslotte kan het ook om een kwestie van leven en dood gaan. Zo blijkt bijvoorbeeld dat het kijkers- en lezerspubliek de soorten kanker waar het nieuws het dikwijls over heeft, zoals breintumoren, als vaak voorkomend beschouwen, terwijl ze de vormen van kanker die in de realiteit meer aanwezig zijn als uitzonderlijk zien. Dat doet enkele alarmbellen rinkelen: onderschatten mensen het risico op bepaalde soorten kanker? Slagen ze er daardoor niet in de vroege waarschuwingssymptomen te herkennen? Voorgaande studies stellen in ieder geval dat iemands idee van een risico ook het gedrag beïnvloed en dat dit dus een bijwerking zou kunnen zijn.
Nieuws zorgt er niet alleen voor dat we doemdenken over de nieuwsgebeurtenissen zelf, maar ook over andere zaken in ons leven. Zo zouden vrouwen door het lezen van negatief nieuws meer stress krijgen bij andere uitdagingen. Verder kan somber nieuws ook iemands hartslag verhogen. Een andere recente studie toonde aan dat grotere blootstelling aan verslaggeving over 9/11 gelinkt kon worden aan een grotere kans op gezondheidsproblemen de jaren hierna.
Hoe komt dat?
Hoe kan nieuwsberichtgeving zo’n grote impact op ons leven heeft? Vooral de televisiejournaals zouden hiervoor verantwoordelijk zijn, omdat die beeld met geluid combineren en ook vaak herhalingen van bepaalde beelden tonen, zegt onderzoekster aan de universiteit van California Alison Holman. Dus de volgende keer dat je je voor tv of een ander scherm zet om voor de zoveelste keer de nieuwskoppen te bekijken: onthou dat het nieuws je weleens meer zou kunnen beïnvloeden dan je voor ogen had.
Het bericht Zo verandert het nieuws ons denken en doen verscheen eerst op Metro.
