In 2016 kreeg Lize Spit veel lof en prijzen voor haar eerste roman ‘Het smelt’, over een jong meisje dat op een zomerdag iets meemaakt wat haar hele leven voorgoed onderuithaalt. Zeven jaar later baseert Veerle Baetens zich op die bestseller om haar acteercarrière even op pauze te zetten en te debuteren als regisseur. Haar versie van het schrijnende verhaal is minder koud maar komt daarom niet minder hard aan.
‘Het smelt’ is je eerste film als regisseur. Was je nerveus om eraan te beginnen?
Veerle Baetens ( kleine foto): «Ik ben iemand die altijd ergens in springt zonder er lang genoeg over na te denken. En achteraf besef ik dan ‘Waar ben ik aan begonnen?’ ( lacht) Maar ik denk dat elke filmmaker dat wel doormaakt, of het nu een film over een serieus onderwerp of een komedie is. Er zullen altijd periodes zijn waarin je je afvraagt of je het wel kunt.»
Wat vond je zelf de grootste uitdaging?
«Om van een boek van 480 pagina’s een film te maken die ook een breed publiek zou aanspreken. Het gaat bovendien over gevoelige thema’s. Als je respect wil tonen voor mensen die zoiets echt van dichtbij hebben meegemaakt, dan moet je daar toch een juistheid in vinden.»
Wat sprak je precies aan in het boek van Lize Spit?
«Vooral de verscheurende eenzaamheid van Eva, het hoofdpersonage. Zowel in haar jeugd als later. Al is er nog hoop voor de jonge Eva. Je hebt het idee dat het maar tijdelijk is, dat het genezen kan worden. Als ze naar een andere school gaat, zal er misschien een heel andere wereld voor haar opengaan, denk je. Er zijn nog oplossingen. Voor de volwassen Eva zijn er geen oplossingen meer.»
Ik vind het vooral erg dat Eva er niet eens over kan praten met haar eigen zus.
«Dat is net wat ik zelf ook niet begrijp of aankan. Maar ik zie het wel rond mij, welke gevolgen een trauma kan hebben voor mensen in hun dagelijkse leven. Hoeveel schaamte erbij komt kijken. En een raar schuldgevoel. Vroeger kon ik dat niet vatten, intussen snap ik het al beter. Je vraagt je af of je te lang bent meegegaan met iets, of je te veel toegelaten hebt, of je ergens hebt laten blijken dat het oké was. In dit geval groeit Eva op met het gevoel dat ze wel meegedaan heeft met het spelletje.»
Mag ik het bizar vinden dat je als moeder überhaupt zin had om dit verhaal te vertellen? Jouw dochter Billie is bovendien ongeveer even oud als de jonge Eva in de film.
«Niet toen ik aan de film begon. Toen was ze pas 7 of 8. Ik was de film aan het monteren toen Billie de leeftijd van de jonge Eva passeerde. 13 jaar, daar waar het begint. De leeftijd waar je een persoon begint te worden. En waar de hormonale groei in gang schiet, bij de ene al vroeger dan bij de andere. Ik heb dat bij mijn dochter zien gebeuren terwijl ik de film afwerkte. Dat heeft me ook wel geholpen, vooral om me mijn eigen puberteit te herinneren.»
Rosa Marchant, je jonge hoofdactrice, moet behoorlijk schokkende scènes spelen. Hoe belangrijk was jouw ervaring als actrice om haar te helpen?
«Rosa was al 16 tijdens de opnames, en ze is heel matuur voor haar leeftijd. Ze had ‘Het smelt’ bijvoorbeeld al gelezen toen ze auditie kwam doen. Maar natuurlijk ken ik de gevoeligheden. Wat ik het moeilijke vind aan acteren, is dat je je vaak fysiek niet comfortabel voelt. Je hebt knellende schoenen aan, je hebt het te koud of te warm, je bent in een goeie bui en je moet verdriet spelen, noem maar op. Het wil niet zeggen dat ik niet ver wou gaan met die jonge acteurs, maar ik heb er alles aan gedaan om hun vertrouwen te winnen. En er vooral voor te zorgen dat ze elkaar vertrouwden.»
Hoe doe je dat?
«Door lang op voorhand een perfecte en warme omkadering te creëren. Je investeert in hen. Je maakt het ook zo comfortabel en veilig mogelijk. Je haalt de acteurs er nu en dan uit. Je drinkt iets, je eet iets. Ik was ook veel bij hen. Ik sliep in hetzelfde hotel als zij. ’s Morgens kwam ik bij make-up altijd even een babbeltje doen. Gewoon laten zien dat ik er was. Dat zijn allemaal aangename dingen. En ik weet wat aangenaam is voor een acteur.»
Het Smelt ***
Een gebrek aan lef kun je Veerle Baetens in elk geval niet verwijten. Voor haar eerste film als regisseur zet ze de tanden meteen in een geliefde bestseller (van Lize Spit), die het bovendien heeft over thema’s waar een publiek niet meteen vrolijk van wordt. Alles draait namelijk rond een meisje van 13 dat iets meemaakt wat zo gruwelijk is dat ze het als volwassene nog steeds niet heeft verteerd. Meer nog, het trauma maakt haar leven zo onmogelijk dat ze beslist om er eens en vooral altijd komaf mee te maken. Baetens verdient alle lof voor de elegante manier waarop ze de indringende onderwerpen aanpakt, de heldere vertelstijl en zeker ook haar neus voor jong talent. Wat de jongen hoofdactrice Rosa Marchant hier laat zien, is namelijk niet minder dan verbluffend — waarmee we overigens niemand anders van de cast willen tekortdoen. Het enige probleem is het scenario. De film springt zodanig snel door de plotpunten van de dikke roman dat Eva’s lot meer opgezet spel lijkt dan het tragische gevolg van de menselijke natuur.
‘Het smelt’ speelt nu in de zalen.
Dit artikel verscheen eerst op Metro: https://www.metrotime.be/nl/culture/veerle-baetens-deelt-nu-ook-als-regisseur-uppercuts-uit-er-zijn-altijd-periodes-waarin-je-je-afvraagt-je
