“Weet jij wat te doen bij een nucleair ongeval?” is de slogan van de informatiecampagne die het Crisiscentrum deze week lanceerde naar aanleiding van het geactualiseerde nucleair noodplan. De informatiecampagne wil de bevolking correct informeren over het nucleaire risico en de juiste reflexmaatregelen bij een eventueel ongeval. Want ondanks alle veiligheidsvoorzieningen, controles en preventieve maatregelen is een incident nooit volledig uit te sluiten. Naar aanleiding van deze campagne laten we een aantal experten aan het woord over radioactiviteit en nucleaire veiligheid.
Radioactiviteit en straling mogen niet zomaar in het wilde weg worden opgewekt. Om de burgers, het milieu en personen werkzaam op bijvoorbeeld nucleaire sites te beschermen heeft de overheid het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) opgericht. Zij voeren controles uit en lichten ons in over radioactiviteit. De experten van het FANC, Lodewijk Van Bladel, Simon Coenen, Petra Willems en Christian Vandecasteele, leggen uit hoe.
Wie mag radioactiviteit toepassen?
“Om radioactieve stoffen te gebruiken of te vervoeren, heb je een vergunning nodig die je aanvraagt bij het FANC. Het FANC controleert of die persoon voldoende is opgeleid, en alle veiligheidsmaatregels in acht neemt.”
Hoe verlopen de controles?
“Hoe groter de impact van een eventueel ongeval, hoe vaker we gaan controleren. Een tandarts die ioniserende straling beperkt gebruikt voor röntgenfoto’s, wordt jaarlijks gecontroleerd door een deskundige. In de kerncentrale van Doel, daarentegen, zijn we zo goed als dagelijks aanwezig, want daar zouden de gevolgen van een nucleair ongeval veel groter zijn. Ook het transport van radioactief materiaal wordt grondig gecontroleerd. Is de chauffeur voorzichtig en zijn de voertuigen in orde? Ook medische installaties worden helemaal onder de loep genomen door een technicus. Het FANC draagt daarnaast ook zorg voor werknemers op nucleaire sites. Ze worden regelmatig onderzocht door een gespecialiseerde arbeidsgeneesheer en dragen een toestel (dosimeter) dat voortdurend de hoeveelheid straling in hun omgeving gedetailleerd meet.
We voeren zowel systematische controles uit, als reactieve, bijvoorbeeld na een klacht, of als we merken dat mensen ongerust zijn. Onrust kan immers de veiligheid verstoren.
Naast deze controles krijgen we grote hulp van meetstations. Daar zijn er zo’n 240 van in heel België. Om de 10 minuten sturen ze ons automatisch een update van de radioactiviteit in de lucht. Iedereen kan dit trouwens in reële tijd raadplegen via www.telerad.be.
Recyclageparken of ziekenhuizen voeren bovendien ook eigen controles uit. Portieken detecteren verdwaald radioactief afval, zodat het niet per toeval tussen het andere afval in een verbrandingsoven belandt.”
Wat als er iets abnormaals wordt gemeten?
“De meetstations waarschuwen ons automatisch, en we delen ook alle info met andere Europese landen. Mochten er ergens in Europa alarmerende meetwaarden optreden, kunnen we maatregelen treffen en indien nodig een noodplan activeren voordat de radioactieve wolk onze richting uitkomt.”
Hoe wordt de burger ingelicht over radioactiviteit?
“Radioactiviteit is iets onbekends. Je kan het niet zien, ruiken, horen proeven of voelen, en daarom jaagt het sommigen schrik aan. Wij willen iedereen inlichten over mogelijke gevaren, maar zonder paniek te zaaien. Daarom voeren we regelmatig informatieve campagnes, bijvoorbeeld over radon. Dit is een radioactief gas, dat zich vormt door uranium in de bodem en in gesteentes. Vooral op plaatsen met een granieten bodem, zoals de Ardennen, kan het gas zich via scheurtjes en barsten ophopen in huis. We raden aan om goede ventilatie en funderingen te voorzien en je kan bij ons een test bestellen om de radonconcentratie in huis te meten. Een andere campagne van ons zijn de affiches in dokterspraktijken: “Vermijd straling tijdens de zwangerschap”. Zij vragen aan zwangere vrouwen om bij elk doktersbezoek te melden dat ze (mogelijk) zwanger zijn, want zij vormen een risicogroep voor ioniserende straling.
Ook in crisissituaties probeert het FANC, de bevolking, de werknemers en het interventiepersoneel zo goed mogelijk te beschermen door deskundig advies te verlenen.”
Wil je meer weten over het nucleair risico en over wat jij kan doen bij een nucleair
ongeval ? Kom het te weten op www.nucleairrisico.be of stem morgen af op Hautekiet op Radio 1 tussen 9u en 10u. Een aantal experts beantwoorden live vanuit het Studiecentrum
voor Kernenergie in Mol al jouw vragen.
Morgen bij Metro
Hans De Neef van het Crisiscentrum van de Federale Overheid gaat in op de laatste ontwikkelingen van het nucleair noodplan.
