Volgens psychologen baseren we ons vaak op het gezicht om te weten te komen of iemand betrouwbaar is, maar kunnen we hier wel op afgaan? Michael Slepian, een Amerikaanse onderzoeker van de Columbia Business School, keerde de vraag om en wou weten of mensen waarvan anderen dachten dat ze er eerlijk uitzagen zich daarvan bewust waren. Uit die studie kwamen enkele interessante resultaten naar voren.
Personen met een babyface, met vrouwelijke gelaatstrekken, of wiens gezicht er blij uitziet zelfs als ze niet lachen, worden over het algemeen meer betrouwbaar geacht. Jean-François Bonnefon, Franse professor in de psychologie, vindt dit echter geen goede maatstaf en beweert dat we er goed aan doen om met iemand te interageren of een video van hen te bekijken. Zo zouden we al meer kans hebben om hun betrouwbaarheid juist in te schatten. Michael Slepian is een andere mening toegedaan en gelooft niet dat het mogelijk is om hierover op basis van de gelaatsuitdrukking uitspraken te doen. In een experiment uit 2015 kwam hij wel tot een andere interessante conclusie: de betrouwbaarheid van een persoon hangt af van hoe zijn omgeving hem benadert.
Het experiment: we willen voldoen aan de verwachtingen
Slepian verzamelde voor zijn experiment tien proefpersonen die het elke keer tegen een andere tegenspeler moesten opnemen in een spelletje voor twee dat hij en zijn collega’s ontwikkeld hadden. Hij koos voor een spelvorm waarbij vertrouwen aan de basis lag. Het was immers de bedoeling dat beide spelers beslisten of ze zelf de waarheid zouden vertellen of zouden liegen en of ze elkaar al dan niet vertrouwden. De deelnemers moesten ook zelf raden hoeveel keer ze dachten dat hun tegenstander hen betrouwbaar vond. De beste strategie om als winnaar uit de bus te komen was om te liegen en het vertrouwen van de andere te winnen. Bovendien kreeg de kampioen een echte geldprijs.
Uit het experiment bleek dat mensen met een zogenaamd betrouwbaar gezicht dat vaak goed konden inschatten van zichzelf. Nog interessanter en in tegenstelling tot wat je zou verwachten, misbruikten die personen het vertrouwen van hun tegenspeler niet om het spel te winnen en vertelden ze het meest van allemaal de waarheid. Slepian leidt daaruit af dat we aan de verwachtingen van anderen willen voldoen en ons daarom op een bepaalde manier gedragen.
Hij concludeert dus dat we eigenlijk voor een groot deel geholpen worden door iemand met een betrouwbaar gezicht. Als die zich hiervan bewust is, wil die andere mensen namelijk niet teleurstellen en gaat die de verwachtingen inlossen. De keerzijde van de medaille is dat het omgekeerde evengoed geldt: als personen denken dat ze niet vertrouwd worden, gaan ze zich hiernaar gedragen. De grootste kracht ligt dus bij onszelf en ons geloof in anderen. Als we hen positief benaderen is er meer kans dat we het beste in elkaar naar boven halen.
Het bericht Kunnen we op het gezicht aflezen of iemand betrouwbaar is? verscheen eerst op Metro.
