De door de mens veroorzaakte klimaatveranderingen, die gepaard gaan met frequentere en intensere extreme gebeurtenissen, hebben al geleid tot onomkeerbare effecten op natuurlijke en menselijke systemen, zoals het uitsterven van bepaalde soorten. Dat stelt de intergouvernementele expertengroep inzake klimaatverandering (IPCC) in een nieuw rapport dat maandag verschijnt. Het klimaatpanel waarschuwt voor de moeilijkheden, zo niet de onmogelijkheid, om zich aan te passen aan de gevolgen van klimaatverandering als de mondiale temperatuur stijgt.
In het rapport «Impacts, adaptation and vulnerability» (Impacts, adaptatie en kwetsbaarheid) stellen de wetenschappers vast dat klimaatveranderingen al «aanzienlijke schade» aan verschillende ecosystemen heeft veroorzaakt en dat de impact en omvang van de gevolgen van klimaatverandering groter zijn dan geschat in eerdere IPCC-beoordelingen.
Kwetsbaarste groepen meest getroffen
Klimaatveranderingen zijn ook schadelijk voor de fysieke en mentale gezondheid van de bevolking, terwijl steden – waar nu de helft van de mensheid leeft – bijzonder onderhevig zijn aan de gevaren van hittegolven, stormen, droogte en overstromingen, evenals de stijging van de zeespiegel, luidt het.
Het IPCC-rapport benadrukt dat ongeveer 3,3 tot 3,6 miljard mensen op aarde leven in een context die zeer kwetsbaar is voor klimaatveranderingen. Maar het zijn vaak de toch al kwetsbare bevolkingsgroepen van Afrika, Azië, Zuid-Amerika en kleine eilandstaten die het meest worden getroffen.
Anderhalve graad
Het beperken van de uitstoot van broeikasgassen om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 ° Celsius zou de schade en verliezen verminderen, maar ze kunnen niet volledig worden vermeden, waarschuwen de wetenschappers in hun samenvatting voor beleidsmakers, die zondag is goedgekeurd.
Als rode draad in het rapport wordt herhaaldelijk gewezen op de dwingende noodzaak om de stijging van het kwik tot maximaal 1,5°C te beperken, terwijl elke tiende graad meer schadelijke gevolgen zal hebben. Momenteel schatten wetenschappers dat de planeet al met bijna 1,1°C is opgewarmd.
Bepaalde schade al onomkeerbaar
Hoewel er in alle regio’s van de wereld al aanpassingsinspanningen zijn ondernomen, zijn ze nog steeds onvoldoende – zelfs in Europa – en zullen ze waarschijnlijk steeds zwaarder worden naarmate de opwarming van de aarde voortschrijdt, waarschuwt het rapport nogmaals. Boven +2°C is de aanpassing misschien niet eens mogelijk. Bovendien zijn de limieten van de aanpassing al bereikt of zelfs overschreden in verschillende ecosystemen, zoals bepaalde koraalriffen, sommige wetlands aan kusten, bepaalde tropische bossen en een aantal polaire en berg-ecosystemen.
Perverse maatregelen
Geconfronteerd met de gevolgen en risico’s van klimaatveranderingen die «steeds complexer en moeilijker te beheersen» worden, roepen de wetenschappers ook op om de valkuil van een slechte adaptatie te vermijden, d.w.z. maatregelen die worden genomen om om te gaan met de gevolgen van klimaatverandering en die perverse effecten zouden hebben, zoals een verslechtering van het milieu, een toename van broeikasgassen of het in gevaar brengen van de bevolking.
Urgentie
Het rapport oordeelt in het licht van deze bevindingen, dat een ontwikkeling die bestand is tegen klimaatveranderingen, door het beschermen van biodiversiteit en ecosystemen, mogelijk en meer dan ooit urgent is, maar dat het venster voor actie zich snel sluit.
27 februari is de «samenvatting voor beleidsmakers» van de tweede IPCC-werkgroep goedgekeurd. De IPCC-leden kwamen sinds 14 februari achter gesloten deuren en via videoconferentie bijeen om de tekst regel voor regel over te nemen. De samenvatting voor beleidsmakers vertegenwoordigt de essentie van de duizenden pagina’s van het rapport dat is opgesteld door 270 wetenschappers uit 67 landen.
Dit artikel verscheen eerst op Metro: https://nl.metrotime.be/algemeen/nieuw-ipcc-rapport-luidt-alarmbel-klimaatverandering-heeft-al-onomkeerbare-effecten
