Stress en burn-out staan hoog op de agenda. De Vlaamse overheid heeft een actieplan om dit bij haar medewerkers te vermijden en aan te pakken. Met gerichte preventie wordt zo naar een gezond evenwicht gestreefd.
Jessy Van Dousselaere is HR-regisseur Welzijn. Zij coördineert het actieplan, stelt het beleid op en geeft advies in de praktijk aan de HR Business Partners van alle entiteiten van de Vlaamse overheid. Het actieplan werkt vooral preventief. “Door onze werknemers te sensibiliseren, leren ze op tijd de signalen van stress en burn-out herkennen. Een burn-out wordt niet enkel veroorzaakt door te veel werk. Eigenlijk moeten ‘werkeisen’ en ‘hulpbronnen’ in evenwicht zijn. Als je werkeisen (bijvoorbeeld te veel werk) compenseert met voldoende hulpbronnen (bijvoorbeeld autonoom kunnen werken, steun van collega’s en rolduidelijkheid) is de workload minder zwaar om te dragen.”
De leidinggevenden spelen eveneens een cruciale rol. “Als je aan de baas aangeeft dat het niet meer zo verder gaat, worden er prioriteiten gesteld en wordt er naar oplossingen gezocht. Je kan ook praten met één van de welzijnsactoren zoals een interne vertrouwenspersoon. Als de werknemer helemaal is opgebrand, volgt eerst een rustperiode op advies van de dokter. Wanneer de werknemer dan opnieuw komt werken, staat er een reïntegratieadviseur klaar om te begeleiden. Maar we willen door het actieplan vooral voorkomen dat het zover komt.”
Kom naar buiten met je probleem
Marijke Bosteels is HR Teamcoördinator bij het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap. Zij heeft zelf meegemaakt hoe effectief sensibilisering rond burn-outs kan zijn. “Onze sector is veranderd van een vast aanbod naar een vraaggestuurde zorg. Zo komen er meer mogelijkheden voor personen met een handicap. Voor VAPH-ers betekende dit een diepgaande organisatorische en inhoudelijke omwenteling. Het engagement van onze werknemers was daarbij groot, soms ook té groot. Als HR-team voelden we dat we iets moesten doen, en daarom organiseerden we infosessies rond burn-outpreventie en meer veerkracht. We wisten dat veel werknemers hier aarzelend tegenover gingen staan, en daarom openden we onze uitnodiging met ‘Als je het te druk hebt om hier naartoe te komen, moet je zeker gaan’”, lacht Marijke.
De infosessies werden gesmaakt door de wetenschappelijke aanpak. Voor één collega van Marijke werden ze een echte eyeopener. “Er werd gepraat over een groene, oranje en rode zone. Ik merkte dat ik recht op de rode zone afstevende. Zouden die angstaanvallen, vergeetachtigheid en gebrek aan creativiteit dan toch iets te betekenen hebben? Ik heb toen aan de alarmbel getrokken bij mijn leidinggevende. Hij en mijn collega’s hebben mij heel goed gesteund. We hebben mijn taken anders georganiseerd en ik voelde dat ik nog altijd een belangrijke schakel in het team was. Door het probleem aan mezelf toe te geven, kon ik blijven meedraaien, al moet ik elke dag alert blijven. Het is een trage weg bergop.”
Hoe voorkom je een burn-out?
- Houd energiegevers en energievreters in balans
- Eet gezond en beweeg
- Denk aan je nachtrust
- Heb aandacht voor positieve ervaringen en ontspan op tijd
- Leer aanvaarden en loslaten
- Treed af en toe buiten je comfortzone
- Laat je omringen door mensen die goed voor je zijn
- Geef een pluim aan je collega’s
- Geef aan waar je grenzen liggen
- Leef naar je waarden en doelen
Wat zijn de signalen van een burn-out?
- Uitputting: Je bent moe, zit aan het einde van je mogelijkheden en ervaart een gebrek aan energie op emotioneel en mentaal, maar ook op fysiek vlak. Klachten als slecht slapen, hoofdpijn en maag- en darmklachten kunnen een signaal zijn.
- Onpersoonlijke houding: Je stelt je onverschillig en afstandelijk op. Mogelijk reageer je zelfs negatief, geïrriteerd of cynisch. Je waardeert anderen minder of negeert hen en trekt je terug.
- Minder zelfvertrouwen: Je denkt dat je minder kan. Je voelt je niet meer bekwaam en beoordeelt je eigen werk negatief.
